مطالعه نظری و تجربی عوامل فرهنگی ایجاد عدالت جنسیتی در بین زنان متاهل شهر تهران

نام و نام خانوادگی: احمد بخارایی مقطع تحصیلی: دکترا رشته و گرایش: جامعه شناسی دانشکده: ادبیات و علوم انسانی استادان راهنما: دکتر بهجت یزد خواستی - دکتر محمود کتابی استاد مشاور: دکتر اعظم راود راد مطالعه نظری و تجربی عوامل فرهنگی ایجاد عدالت جنسیتی در بین زنان متأهل شهر تهران تاریخ دفاع : 18 /12 /89 پژوهش حاضر با دو هدف اصلی صورت پذیرفت: الف- نیم نگاهی به تاریخچه شکل گیری نظریه های جنسیتی به منظور شناخت دلایل و علل اصلی بی عدالتی های جنسیتی و تحلیل آنها در بستر فرهنگی جوامع به خصوص در جامعه ی ایران، با توجه به واقعیت های تاریخی و فرهنگی (ایرانی- اسلامی). ب- دست یابی به نتایج عینی و واقعی در موضوع بی عدالتی جنسیتی در شهر تهران که تقریباً توسعه یافته ترین بخش کشور است. رسیدن به مقصد نخستین و کنکاش موضوع با هدف ثانوی می تواند به ارائه تحلیلی جامع از موضوع عدالت جنسیتی به شکل فرهنگی و بومی اش در ایران کمک کند. بنابراین در فصل دوم به پی گیری موضوع بی عدالتی جنسیتی و در فصل های بعدی با متغیرهای مستقل: گرایش به ایدئولوژی مرد سالاری،جامعه پذیری جنسیتی، میزان دین داری (از نوع سنتی) و متغیرهای زمینه ای (سن، تحصیلات، درآمد و ...) به تبیین تغییرات متغیر وابسته؛ نابرابری جنسیتی پرداخته شده است. در این پژوهش، براساس نظریه های چافتز، بوردیو و هریسون، تأثیر متغیرهای مستقل مذکور بر متغیر وابسته نابرابری جنسیتی (نابرابری زن و همسرش در سرمایه های فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و نمادین) در بین 455 زن متأهل در 7 منطقه شهر تهران شامل طبقات بالا، متوسط و پایین با استفاده از روش پیمایشی و تکنیک پرسش نامه در سال 1389 مورد سنجش قرار گرفت. نتایج پیمایش نشان می دهد که بین متغیرهای میزان دین داری، سطح تحصیلات زن و درآمد ماهانه خانواده با نابرابری جنسیتی رابطه قوی وجود دارد (اولی با جهت عکس و دو متغیر بعدی هم جهت) و دو متغیر مستقل دیگرشامل گرایش به ایدئولوژی مردسالاری و جامعه پذیری جنسیتی ضمن داشتن همبستگی با نابرابری جنسیتی، کم و بیش جنبه ی واسطه ای دارند. بنابراین با افزایش گرایش به ایدئولوژی مردسالاری، دین مداری و جامعه پذیری جنسیتی، نابرابری جنسیتی هم افزایش می یابد. بالعکس با افزایش سطح تحصیلات زن و درآمد خانواده، نابرابری جنسیتی کاهش می یابد. واژگان کلیدی: عدالت جنسیتی، نابرابری جنسیتی، ایدئولوژی مردسالاری و جامعه پذیری جنسیتی